جنایتی دیگر، فاجعه ای دیگر
کارگران در طعمه حریق
آذر ماجدی

بار دیگر کارگران محروم قربانی سودجویی سرمایه شدند. بار دیگر یک سانحه کاملا قابل پیشگیری، بخاطر سود نجومی سرمایه داران حریص، ده ها کارگر را در طعمه حریق به ذغال تبدیل کرد. این نه اولین و نه آخرین جنایت و فاجعه ای است که نظام سرمایه داری آفریده است. دو ماه پیش حدود ۳۰۰ کارگر نساج در پاکستان طعمه حریق شدند و بشکلی فجیع جان باختند. کارگرانی که برای یک لقمه نان و یک سرپناه حصیری روزی ۱۰- ۱۲ ساعت در سخت ترین شرایط جان می کنند و بهمین سادگی یک روز دیگر به خانه باز نمی گردند. این قانون سرمایه داری است. باید واژگونش کرد .

شنبه شب در "آشولیا" حومه شهر داکا، پایتخت بنگلادش، حدد ۱۲۰ کارگر در یک آتش سوزی در کارخانه "تزرین فشن" جان باختند و ۱۵۰ نفر شدیدا مجروح شدند. تعدادی هنوز ناپدیدند و از سرنوشت شان خبری در دست نیست. آشولیا خرابه ای است در شمال غرب داکا، خیابان هایش تاریک و بدون چراغ برق است، اما کمی دورتر در حاشیه آشولیا نورهای فلورسنت کارخانه های پوشاک که مثل قارچ از زمین روئیده اند، چشمان را آزار می دهد. کنتراستی که میان این نور خیره کننده و تاریکی مطلق وجود دارد، قرار است نوید دهنده کار و زندگی به محرومین بی حقوقی باشد که در این منطقه زندگی می کنند. حدود ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر کارگری که در این کارخانه ها تا پاسی از شب جان می کنند، از پایین ترین استاندارد طبقه کارگر جهانی برخوردارند؛ مزدشان در میان پایین ترین هاست، مزایای کار، ایمنی شغلی و ایمنی جانی اصلا وجود ندارد. این منطقه تولیدی سریع رشد یافته ای است که کمپانی های بزرگ بین المللی و مزن های مد برای سود بیشتر به آنها هجوم آورده اند .

کارخانه ای که در دسامبر ۲۰۱۰، ۲۹ کارگر در حریقی در آن جان سپردند، هنوز دارد برای "تامی هیلفگر" لباس تهیه می کند. ابتدا به این آتش سوزی توجه ای نشد، اما پس از آنکه یک گزارش تلویزیونی در آمریکا شرایط دهشتناک کار این کارگران را نشان داد، شرکت پی وی اچ، کمپانی مادر تامی هیلفگر قول داد که یک میلیون دلار صرف ارتقاء ایمنی کارخانه خواهد کرد. اما این فقط یک ژست روابط عمومی بیش نبود. از این یک میلیون دلار خبری نشد؛ اما بجای آن چند هفته بعد، جسد امینول اسلام، یکی از رهبران کارگری که سالها در آشولیا برای سازماندهی کارگران، افزایش دستمزد و ارتقاء ایمنی مبارزه می کرده است، در کنار جاده پیدا شد. بدن امینول نشان از شکنجه های وحشیانه می داد. امینول که زمان مرگ ۴۰ سال داشت، در سال ۲۰۱۰ توسط نیروهای امنیتی بنگلادش بجرم فعالیتهای کارگری دستگیر، شکنجه و زندانی شده بود.

در بنگلادش حدود ۵۰۰۰ کارخانه پوشاک وجود دارد که فقط در ۱۰ تا ۱۵ کارخانه فعالیت سندیکایی موجود است و یک درصد کارگران توسط اتحادیه کارگری نمایندگی می شوند. چند ماه پیش کارگران ۳۰۰ کارخانه برای خواست افزایش دستمزد و بهبود شرایط کار بمدت یک هفته کارخانه ها را تعطیل کردند. این ۵ هزار کارخانه حدود ۸۰% صادرات بنگلادش، مبلغی حدود ۱۲ و نیم میلیارد دلار درآمد تولید می کنند. این کارخانه ها عمدتا برای بازار اروپا و آمریکا لباس می دوزند. یک شرکت عظیم پیمانکاری هنگ کنگی بنام "لی و فانگ"، واسطه میان شرکت های غربی و کارخانه های بنگلادشی است. در زمان حریق کارگران تزرین فشن مشغول تهیه سفارش این شرکت برای کمپانی های وال مارت و سی اند اِ بودند .

مثل تمام موارد گذشته، شاهدان عینی از درهای خروجی و اضطراری باریک و قفل شده، راه پله هایی که توپ های پارچه و نخ راه عبور را مسدود کرده سخن می گفتند. صاحب این کارخانه جواز یک ساختمان سه طبقه را داشته اما کارخانه ۹ طبقه بود. تمام سالن ها مملو از کارگر، جای جم خوردن هم وجود نداشته است. مدیریت حتی زمانیکه آژیر حریق بصدا در می آید از خروج کارگران جلوگیری می کند و اعلام می کند که دارند آژیر را تست می کنند و باین ترتیب یک فاجعه انسانی دیگر رخ می دهد.

از روز دوشنبه هزاران کارگر در شهر داکا در اعتراض به این آتش سوزی و کشتار و به شرایط وخیم و غیرایمن کار دست به اعتراض و تظاهرات زده اند. امروز چهارشنبه تظاهرات کنندگان خیابان های یکی از حومه های شهر داکا را بلوک کرده و در فریادهای خود خواهان عدالت بودند. کارگران بطرف کارخانه ها سنگ پرتاب می کردند و یک اتوبان اصلی را کاملا بسته بودند. پلیس با فشنگ پلاستیکی به کارگران حمله برد و موجب زخمی شدن تعدادی از تظاهرات کنندگان شد .

این یک جنایت علیه بشریت است. این فجایع مداوما در کشورهای فقیر تحت حکومت های سرکوبگر و جنایتکار رخ می دهد. بسیاری از این حوادث حتی گزارش نمی شود. اما میلیونها نفر در بنگلادش، پاکستان، ویتنام، کامبوج و چین و غیره تحت این شرایط ضد انسانی جان می کنند و زندگیشان هر روز در خطر است. لباس های مد و آخرین تکنولوژی هایی که بویژه در غرب میلیاردها دلار بجیب سرمایه داران می ریزد، در این شرایط دهشتناک تولید می شوند. کارگران بنگلادش سه روز است که با خشم و درد غلیان کرده فریاد "عدالت" سر داده اند. عدالت واقعی فقط با به زیر کشیدن این نظام ضد بشری که هیچ چیز جز سود و سود بیشتر نمی شناسد، متحقق می شود. اکنون کارگران، زحمتکشان و محرومین تمام جهان علیه این نظام خونین بپا خاسته اند. زمان آن رسیده است تا نظام سرمایه را واژگون کنیم و جهان را بر قاعده آن قرار دهیم . *

28 نوامبر 2012